Als mantelzorgers de zorg voor hun familielid of naaste niet meer aan kunnen, lopen ze het risico om te ontsporen in gedrag dat ze zelf ook niet zouden willen vertonen. Goede zorg kan omslaan in verwaarlozing of zelfs mishandeling. Met schrijnende situaties tot gevolg.

Bij ontspoorde mantelzorg is geen sprake van kwade opzet. Vaak was er eerst een goede zorgrelatie. Door overbelasting van de mantelzorger, onkunde of onmacht slaat deze zorg om in verwaarlozing, verkeerde behandeling of zelfs mishandeling. Dit is een proces dat zich doorgaans geleidelijk voltrekt.

Voorbeelden
Voorbeelden van ontspoorde mantelzorg zijn: een man die zijn dementerende echtgenote vastbindt als hij het huis verlaat om boodschappen te doen, of de ouders die hun zieke zoon op een spiraal zonder matras laten slapen omdat hij elke keer weer in bed plast. Vaak gaat het om schrijnende situaties, waarbij de mantelzorger van alles heeft geprobeerd en geen andere oplossing meer ziet.

Signaleren
Voorbeelden van signalen van ontsporing van mantelzorg zijn:
– de mantelzorger is uitgeput en overbelast;
– de mantelzorger is gefrustreerd en geïrriteerd;
– de problematiek verhullen en bedekken, bezoek weren;
– zichtbaar letsel bij de verzorgde
– de verzorgde maakt een depressieve, angstige indruk;
– de verzorgde vermijdt contact in aanwezigheid van de mantelzorger.

Handelen
Als u als beroepskracht verwaarlozing, mishandeling of andere vormen van ontsporing vermoedt, is het belangrijk dat u in actie komt. Onderzoek of u meer te weten kunt komen over de situatie en overleg met leidinggevende of collega’s. Volg het protocol van uw organisatie en ga over tot actie.

In gesprek
Een gesprek met de mantelzorger of verzorgde kan meer inzicht geven wat er aan de hand is. Spreek geen oordeel uit over de situatie, maar probeer naast de mantelzorger te gaan staan. In de lijst met do’s and don’ts vindt u tips die houvast geven bij het gesprek.

Tips
– Wees alert op signalen van overbelasting en ontsporing.
– Bestel de toolkit “Als mantelzorg ontspoort” en gebruik deze om in uw organisatie aandacht te vragen voor ontsporing van mantelzorg.
– Kijk in onze agenda voor een passende training.
– Wilt u een specifieke situatie bespreken? Neem dan contact op met de helpdesk: 020 886 88 00. We denken graag met u mee.

Kijken
Casussen Als mantelzorg ontspoort

Om te gebruiken
Toolkit Als mantelzorg ontspoort 
Do’s and don’ts bij gesprekvoering met mantelzorgers bij vermoedens van ontsporing
De meldcode bij ontspoorde mantelzorg (Movisie)

Meer lezen
Factsheet ontspoorde mantelzorg (Movisie)

Contact
T 020 886 88 00 of info@markant.org