Suzanne Ronde is 39 jaar en zet zich sinds 2021 vrijwillig in voor Markant. Suzanne heeft meegewerkt aan de vierdelige miniserie Tot het Einde van HUMAN. Een observerende en intieme serie over de laatste levensfase, door de ogen van de thuisvrijwilliger. Op het moment dat we haar spreken, zijn de opnames al achter de rug en is de miniserie te zien op NPO2. Suzanne: “De dood is al mijn hele leven dichtbij. Dus toen ik gebeld werd met de vraag of ik wilde meewerken, hoefde ik niet lang na te denken.”

Suzanne is geboren in Geldrop en is voor haar studie psychologie in 2004 naar Amsterdam verhuisd. “Samen met mijn moeder ging ik een paar keer per jaar naar Amsterdam. Zij hield van Amsterdam en heeft met enthousiast gemaakt voor de stad. Na mijn studie in 2010 ging ik aan het werk als psycholoog in de ouderen en verslavingszorg. Daarna als neuropsycholoog onderzocht ik mensen die langdurige waren uitgevallen op de arbeidsmarkt. Maar ik wilde toch meer in de palliatieve en terminale zorg gaan werken. De dood is al mijn hele leven dichtbij. Ik heb altijd het idee gehad dat ik daar uiteindelijk iets mee zou gaan doen. Eerst vond ik mezelf nog te jong en wist ik niet precies wat. Maar het gevoel bleef knagen, het was wel mijn pad. Dus ben ik dat gaan onderzoeken. Als psycholoog is er niet veel werk in die sector. Maar wat dan?”

Op zoek
Tijdens corona gaat Suzanne op zoek. “Ik ben eerst een dagje langs geweest bij een hospice. Daar vroegen ze redelijk veel commitment en veel uren. Dat snapte ik heel goed, maar ik had een jong gezin en een baan. En dat vond ik te lastig om te plannen. Een coördinator van het hospice stelde Markant voor. Daar zou ik mijn eigen tijd kunnen bepalen en waren de inzetten bij mensen thuis. Dat leek me wel interessant. Dus heb ik de website opgezocht en heb ik me in 2021 aangemeld, nog in de tijd van Covid. De verplichte basistraining ging niet door vanwege corona. Ik was zwanger van mijn 3e kindje toen de training wel doorging. Ik was inmiddels 5 maanden zwanger en vond het prachtig. Ik vind sowieso dat leven en dood dichtbij elkaar kunnen bestaan. In januari 2022 werd ik voor het eerst ingezet bij een man die in december te horen had gekregen dat hij ongeneeslijk ziek was.”

Luisteren
Bij Markant vinden we het heel belangrijk dat er een goede klik is tussen vrijwilliger en hulpvrager. “Meneer was op zoek naar een vrijwilliger om mee te praten. Dat hebben we veel gedaan. Hij is een ras Amsterdammer, geboren en getogen, lekker volks. Hij had veel mentale kwesties rondom ziekte en sterven en wilde dat met iemand anders bespreken dat met de familie. Hij praatte en ik luisterde. En vanwege mijn werkervaring kon ik goede vragen stellen, daar had hij mazzel mee. Meneer was slecht ter been waardoor hij eigenlijk niet kon wandelen, dus waren we altijd bij hem thuis. Er zijn was voor hem het belangrijkste, onbevooroordeeld. In het begin kwam ik iedere week. Daarna om de week. Het ging onverwachts steeds beter met hem, dus ging ik later 1x per maand. Iedere keer 1,5 tot 2 uurtjes. Tot het moment dat mijn eigen moeder ziek werd en overleed. Ik ben toen een paar maanden niet geweest. Meneer kreeg een andere vrijwilliger aangeboden, maar dat wilde hij niet, hij wilde op me wachten. Na die tijd kwam ik iedere 3 weken. Maar nu het best goed met hem gaat, zijn we even gestopt.”

Bijdrage leveren
Voor iedereen betekent vrijwilligerswerk doen iets anders. Voor Suzanne gaat het om zingeving. “Het mooiste vind ik dat hij mij het gevoel geeft dat ik een bijdrage kan leveren aan zijn kwaliteit van leven. De gesprekken verlichtten hem, mentaal. Hij werd er rustig van in zijn hoofd en kreeg meer overzicht over zijn situatie. Daardoor kon hij andere perspectieven in ogenschouw nemen. Het geeft mij een goed gevoel als ik zie dat hij rustiger is, verlicht. Andersom is hij heel blij met mij. Hij is dankbaar. Dat vind ik fijn om te horen, maar hoeft natuurlijk niet. Het zit niet in woorden, maar in die ene blik. Hij heeft een grote lach op zijn gezicht als ik kom aanlopen. En soms stuur hij me nog een berichtje en vraagt hoe het met mijn kinderen is. Dat is een vorm van verbinding zoeken.”

Tot het Einde
En toen kwam HUMAN. “Barbara, mijn coördinator bij Markant, belde me. Ze was benaderd door omroep HUMAN en waren op zoek naar vrijwilligers met bijzondere verhalen. Ik hoefde niet lang na te denken. Ik wil graag aan mijn generatie laten zien dat vrijwilligerswerk goed te combineren is met werk en gezinsleven. Maar ik vond het ook een mooi gebaar naar mijn cliënt. Iets moois achterlaten voor als hij er strak niet meer is. Er zijn heel veel gesprekken en kennismakingen geweest, wekenlang. Heel integer en oprecht, ze waren zich heel bewust van de kwetsbaarheid van het onderwerp. Er is bijna een jaar gefilmd, januari dit jaar waren de laatste opnames.”

Heel persoonlijk
Maar hoe is dat dan? Ineens op televisie? “Ik vond het helemaal prima. De eerste keer dat ze aan de deur kwamen en de microfoon aansloten was indrukwekkend. Maar ik dacht ik doe gewoon maar wat ik doe, ik kan niet anders dan mezelf zijn. Iedereen was heel professioneel en stond open voor feedback. Grenzen werden goed bewaakt en er werd voldoende afstand gehouden, heel integer. Uiteindelijk was het niet zo moeilijk als ik misschien had gedacht. Het was ook niet iedere week ofzo, uiteindelijk waren het 8 tot 10 opnames. Ook bij mijn vader thuis, toen hij 70 werd. De miniserie gaat immers over de vrijwilliger, over mij dus. En over mijn verhaal en de ervaring met de dood. Gelukkig vond iedereen het goed en is mijn hele familie gefilmd. Ik raad iedereen aan om te kijken. Het is zo bijzonder en mooi in beeld gebracht. Daar heb ik heel veel respect en bewondering voor. Zo persoonlijk. Dat was ook wel spannend, ze hebben mijn persoonlijke rouw gefilmd. Wat heb ik allemaal gezegd en gedaan? Maar ik ben uitermate tevreden over het resultaat. Echt prachtig. Ze hebben de pareltjes eruit gehaald. Ook bij de andere vrijwilligers en cliënten.”

Bereikbaar en benaderbaar
De persoonlijke begeleiding van onze vrijwilligers is een heel belangrijk onderdeel van ons werk. “Ik vind Barbara fantastisch. Ze is altijd bereikbaar en benaderbaar. Ze stelt goeie vragen en helpt mij met het bewaken van mijn grenzen, wanneer ik daar zelf aan twijfel. Ze luistert heel goed en doet het supergoed. Ik ben ook heel blij met de goede match met meneer. Dat heeft ze supergoed gedaan en echt gevoel voor. We hebben ook veel gesproken over het feit dat meneer steeds beter ging en dat de inzet langer duurde dan oorspronkelijk werd verwacht. Barbara heeft daar goed advies over gegeven. Op dit moment kom ik tijdelijk niet meer bij meneer en ben ik beschikbaar voor een nieuwe inzet. Maar als meneer wil dat ik terugkom wanneer het slechter gaat, dan maak ik het af. Zoals hij dat wil, dan doe ik dat. Na 1 maand of na 5 jaar, dat maakt mij niet uit.”

Kleine moeite
Maar is dit soort vrijwilligerswerk voor iedereen geschikt? “Ik zou het zeker aanraden. Ik geloof heel erg in samen dingen doen, voor elkaar dingen doen, er voor elkaar zijn. Dit kost niks, maar geeft heel veel. Het is een kleine moeite. Je kan een film op Netflix kijken of je kan bij iemand zijn die gaat sterven. Het kost je weinig en je kan het helemaal zelf bepalen. Soms zijn er mensen zonder netwerk, zonder ondersteuning. Dan neemt de vrijwilliger die rol een beetje over. Dat is zo waardevol.
In principe kan iedereen dit, als je maar je eigen angst over de dood onder ogen kunt zien. En je moet niet vies zijn van dat het er slecht uit kan zien. Mensen zijn heel erg ziek, daar moet je wel tegen kunnen. En aan een redderssyndroom heb je niks, want je hoeft mensen niet meer te redden.”

Tot het Einde is terug te zien op NPO start.

Wil jij net als Suzanne iets betekenen voor mensen in de laatste levensfase?
Dan willen wij jou graag ontmoeten. Meld je aan of neem contact op met Markant om kennis te maken. Bel 020 886 88 00 of mail naar info@markant.org.
Kijk hier voor meer informatie.