Vorige week stuurde het ministerie van VWS de Mantelzorgagenda 2023-2026 naar de Tweede Kamer. In deze agenda staat een aantal concrete acties, die moeten gaan helpen om de positie van mantelzorgers te versterken. Lees hier de hoofdpunten.
In de Mantelzorgagenda staan 3 actielijnen. Elke actielijn heeft zijn eigen acties:
1. erkende positie van de mantelzorger
Er moet meer aandacht komen voor de positie van de mantelzorger. Deze actielijn zorgt voor een stevige positie van de mantelzorger. In het bijzonder bij de combinatie werk en mantelzorg en onderwijs en mantelzorg. Daar komen acties op.
Voor werkende mantelzorger:
- Er wordt een ondersteuningsprogramma ontwikkelt voor werkgevers en een programma voor leidinggevenden, gericht op de combinatie van werk en mantelzorg. Dit om verzuim te voorkomen.
- De Stichting van de Arbeid ontwikkelt een document over de combinatie werk en mantelzorg om werkgevers en werknemers te inspireren. Er moet meer maatwerk en flexibiliteit komen voor werkende mantelzorgers.
- Er wordt gekeken of er mogelijkheden zijn om het verlofstelsel te vereenvoudigen, bijvoorbeeld het kort- en langdurend zorgverlof.
Voor jonge mantelzorgers:
- Het onderwijsministerie werkt samen met de koepels onderwijs en de studentenbonden aan een aanpak voor studentenwelzijn. Deze aanpak moet ervoor zorgen dat eerder gezien wordt dat een student in de knel komt tussen studie en zorg.
- Het ministerie van VWS helpt de Strategische Alliantie Jonge Mantelzorg bij het ontwikkelen van een bewustwordingscampagne over de positie van jonge mantelzorgers.
Voor mantelzorger met een uitkering:
- Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel, waarin onder meer meer ruimte komt voor mantelzorg. Het handhavingsbeleid wordt aangepast, zodat niet direct in boetes moet worden gedacht als een bijstandsgerechtigde mantelzorger een gezamenlijke rekening heeft met de zorgvrager. Ook wordt er naar andere administratieve oplossingen gekeken.
- Mantelzorgers met een WW-uitkering kunnen ontheffing krijgen van de sollicitatieplicht.
2. verbinding en samenwerking met het netwerk van de mantelzorger
Veel mantelzorgers hebben te maken met verschillende zorg- en hulpverleners. Mantelzorgers geven aan dat de aandacht van formele zorgverleners veelal gericht is op de zorgvrager. De mantelzorger heef geen gelijkwaardige positie ten opzichte van een professional en voelt zich niet altijd gehoord, terwijl een mantelzorger doorgaans goed weet wat er nodig is in specifeke
situaties. De meeste mantelzorgers vinden het lastig aan te geven dat ze de zorgtaken op een gegeven moment niet meer aankunnen. Dat vraagt om goed samenspel en een effectieve samenwerking tussen betrokkenen en professionals in het netwerk.
- Gemeenten en zorg- en welzijnsaanbieders moeten samen kijken hoe ze de positie van de mantelzorger bij het ‘keukentafelgesprek’ kunnen verstevigen. Ze moeten samen met de mantelzorger bepalen waar deze behoefte aan heeft.
- Samen met MantelzorgNL wordt gekeken hoe er meer ruimte kan worden gecreëerd rondom de professional voor de samenwerking met en ondersteuning van de mantelzorger. Denk bijvoorbeeld aan meer tijd of een minder administratie.
- MantelzorgNL en de werkorganisatie WOZO stellen randvoorwaarden op voor ‘mantelzorgacademies’ en virtuele ziekenhuizen. Zo moet de overdracht van formele naar informele zorg op een goede en verantwoorde manier plaatsvinden.
- Digitale ondersteuning in de samenwerking tussen formele en informele zorg.
- ActiZ en MantelzorgNL gaan, onder andere in de Nationale Zorgklas, samenwerken rondom het opleiden en toerusten van informele zorgverleners, indien zij dit zelf willen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om:
– Het toerusten van mantelzorgers om handelingen te verrichten (indien gewenst vanuit de mantelzorger).
– Het bieden van handvaten om met grenzen om te gaan.
– Het bieden van opleidingen aan mantelzorgers om in te stromen in de zorg, als de mantelzorger dat wil. Dan kan de mantelzorger een diploma behalen voor de vaardigheden die hij als mantelzorger heeft opgedaan. - ActiZ en MantelzorgNL gaan, onder andere in de Nationale Zorgklas, samenwerken rondom het opleiden en toerusten van formele zorgverleners. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om:
– Het toerusten van zorgprofessionals die zelf mantelzorger zijn (zelfzorg).
– Het opleiden van professionals om beter samen te kunnen werken met mantelzorgers.
– De wijze waarop je handelingen op een goede manier kan overdragen aan mantelzorgers (en/of vrijwilligers). - Het ministerie van VWS stelt samen met werkgevers in de zorg een opleidingsakkoord voor de wijkverpleging op. Hierin komt te staan dat er voldoende oog is voor de draagkracht en draaglast van het informele netwerk bij de samenwerking tussen formele en informele zorgverleners.
- Op de lange termijn moet er lessen informele zorg worden opgenomen in de opleidingen Social Work, Paramedische opleidingen en Verpleegkunde.
3. individuele ondersteuning
Het is belangrijk dat mantelzorgers tijdig de juiste hulp krijgen wanneer dit nodig is. Ze moeten kunnen terugvallen op ondersteuning vanuit hun specifieke situatie en behoefte. Voorkómen van overbelasting blijf erg belangrijk. De overheid wil streven naar persoonsgerichte zorg, waarbij cultuursensitiviteit en inclusie van belang zijn. De acties in de plannen zijn:
- De overheid stimuleert en faciliteert gemeenten bij het ontwikkelen van een gerichte aanpak voor mantelzorgondersteuning en -waardering.
- Goed werkende instrumenten die ontwikkeld zijn om mantelzorgers te ondersteunen en te ‘empoweren’ worden bij gemeenten onder de aandacht gebracht.
- Er is een pilot Jonge Mantelzorg Vriendelijke School uitgevoerd op scholen voor primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs, gericht op bewustwording, signalering en ondersteuning van jonge mantelzorgers op school. Bekeken wordt hoe de aanbevelingen uit de pilot kunnen worden toegepast.
- Er wordt onderzoek gedaan naar welke ondersteuning het beste aansluit bij de behoefte van mantelzorgers die langdurig zorgen voor een partner of naaste met een levenslange zorgvraag.
Nieuwe verkiezingen
Nu het kabinet is gevallen, is het even onduidelijk wat dit voor gevolgen heeft voor de Mantelzorgagenda 2023-2026. Wel is het zo dat MantelzorgNL, de landelijke vereniging voor iedereen die zorgt, de politieke partijen input geven voor hun verkiezingsprogramma’s. Op 22 november gaan we weer naar de stembus.
Je kunt hier de hele Mantelzorgagenda 2023-2026 downloaden