Markant deed recent onderzoek naar mantelzorgen tijdens Corona en naar de ondersteuning waaraan mantelzorgers behoefte hebben. Opvallend is dat flink belaste mantelzorgers vaak ontkennend reageren en pas na wat hulp kunnen zeggen bij welke steun ze gebaat zouden zijn. Dat vindt Markant zorgwekkend. Niet vragen? Dan word je overgeslagen.
Interview met Mei jet Broers, onderzoeker bij het expertisecentrum mantelzorgondersteuning van Markant
Hoe gaat het met de Amsterdammers die mantelzorgen?
Het was natuurlijk niet mogelijk om alle mantelzorgers in Amsterdam te spreken, dus ik heb een kleine peiling uitgevoerd. Ik heb mantelzorgers uit het bestand van Markant geïnterviewd, een online enquête uitgestuurd en ik heb op verschillende pleinen in Amsterdam mensen aangesproken. Uiteindelijk heb ik 50 interviews afgenomen. Dit was enorm inspirerend, want echt ieder verhaal was weer anders, maar soms ook een beetje alarmerend: heel veel mantelzorgers gaven aan het mantelzorgen erg zwaar te vinden. De meerderheid vertelde bijvoorbeeld weinig ruimte te hebben om een eigen leven te leiden en gaf aan weinig tot geen zelfzorg toe te passen: ze zijn zo bezig met zorgen voor een ander dat ze zichzelf vergeten.
Wat voor invloed had corona hierop?
De ervaren belasting liep zeker op tijdens de coronaperiode. Bij de helft van de gesproken mantelzorgers namen de mantelzorgtaken toe, bijvoorbeeld omdat de vrijwilliger niet meer kon langskomen of omdat de dagopvang sloot. Bij de mantelzorgers die hun zieke naasten niet meer konden zien, door de sluiting van de zorginstellingen, nam het mentaal zorgen maken weer enorm toe.
Maar dit gold niet voor alle mantelzorgers: sommigen vonden het juist fijn om minder sociale verplichtingen te hebben tijdens de verschillende lockdowns omdat zij meer tijd over hielden om te zorgen voor hun naasten. Voor werkende mantelzorgers leverde het thuiswerken een grotere flexibiliteit op in het inplannen van de zorgtaken, hoewel een aantal mantelzorgers het verdwijnen van de grenzen tussen werk en privé juist weer als zwaar ervaarde.
Veel mantelzorgers die ik sprak, leken de coronaperiode trouwens al bijna vergeten te zijn en werden meer in beslag genomen door bijvoorbeeld de energiecrisis en de groeiende inflatie: allemaal extra zorgen boven op het mantelzorgen.
Hoe zouden we hen het beste kunnen ondersteunen om het mantelzorgen vol te houden?
Erg opvallend was dat de mantelzorgers die aangaven hun situatie lastig te vinden, op de vraag ‘heeft u hulp nodig?’ in eerste instantie ontkennend antwoordden. Pas na aanmoediging en begeleiding (zoals de Bordjevol-methode), werd uiteindelijk een ondersteuningsbehoefte opgegeven. En dat vinden we zorgelijk: het Nederlandse zorgsysteem is sterk vraaggestuurd. Dus dat betekent dat de mantelzorgers die het zwaar hebben, maar niet snel geneigd zijn om hulp te vragen, geen hulp krijgen. En dat verhoogt de risico’s tot overbelasting en kan uiteindelijk leiden tot een groter beroep op de professionele zorg.
Wat waren uiteindelijk de ondersteuningsbehoeften die naar voren kwamen?
De volgende top drie (met een gedeelde eerste en tweede plek) kwam naar voren:
- Vervangende mantelzorg en een adviseur die meedenkt tijdens het gehele zorgproces
- Huishoudelijke hulp en voorlichtingen over financiële mogelijkheden
- Een groter sociaal netwerk voor de zorgvrager (en daarmee niet meer de enige mantelzorger zijn)
Dit bevestigt dat we als Markant een belangrijke taak hebben in het beschikbaar maken van vrijwillige respijtzorg. En dat we naast de ontzettend belangrijke, hardwerkende mantelzorgers, onze vrijwilligers enorm moeten waarderen.
Helaas zijn er echter meer mantelzorgers dan vrijwilligers. Dus mocht je dit als potentiële vrijwilliger lezen, meld je dan aan!
Ben je een professional en zou je mantelzorgers willen ondersteunen? Kijk dan hier voor ons aanbod.
